فرصت تبلیغ دین در شبکههای اجتماعی
برخلاف اینکه عده ای شبکه های اجتماعی را تنها رسانه ای برای کارهای بیهوده و سرگرمی می دانند، اما از زمان همه گیر شدن شبکه های اجتماعی، موضوعات و پیام های دینی و اخلاقی بسیاری توسط کاربران در شبکه های اجتماعی مطرح شده است. بهترین نمونه آن نامه مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) در مورد اسلام و خطاب به جوانان اروپایی و آمریکایی است که هم چنان در فضای مجازی مورد توجه است و بازخوردهای خوبی به دنبال داشته است.
تبلیغ دین از گذشته تاکنون محصور در مکان و زمان و ابزار خاصی نبوده و مبلغان دین مبین اسلام از هر فرصتی برای تبیین معارف اسلامی بهره جسته اند. اما با پیشرفت تکنولوژی و استقبال مردم از ابزارهای جدید رسانه ای و تبلیغاتی به ویژه در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی که امروزه بسیاری از مردم را مجذوب خود کرده است، این سؤال پیش می آید که آیا حضور روحانیون و مبلغان دین در این فضاها ضرورت دارد یا خیر؟ آیا مبلغان دین برای انتقال مفاهیم دینی از فرصت شبکه های اجتماعی بهره می برند؟ و آیا ورود طلاب به این فضا آسیب هایی را به همراه خواهد داشت؟
در پاسخ به این سؤال باید گفت که وظیفه اصلی مبلغان دین، امر به معروف و نهی از منکر است و از آن جایی که شکل برقراری ارتباطات در دنیای جدید متفاوت شده است و بیشترین ارتباطات در فضای مجازی صورت می گیرد، لذا در امر تبلیغ نیز می توان این جنبه را مورد توجه قرار داد. اگر طلاب بتوانند وارد فضای مجازی شوند، دیگر در برخی از موارد نیازی نیست که با صرف هزینه و زمان بسیار برای تبلیغ دین به راه های دور سفر کنند و به امر تبلیغ بپردازند و از آن جا که کاربر ظاهر طلبه را نمی بیند، مبلّغ به راحتی می تواند در جایگاه یک دوست اینترنتی با فرد ارتباط برقرار کرده و مفاهیم دینی را با زیرکی و متناسب با نیاز روز به او انتقال دهد و با توجه به اثربخشی پیام های رسانه های نوپدید، اگر در فضای تبلیغ در حوزه دینی به سراغ تبلیغ با استفاده از مدیوم های نمایشی و تصویری جدید نرویم، قشر زیادی از جامعه را از دست داده ایم و نسلی که با تلفن هوشمند و گشت زنی در شبکه های اجتماعی بزرگ شده، بی تردید در سال های آتی کمتر به شیوه های سنتی توجه خواهد کرد و در این صورت فرصت های تبلیغی در اختیار رقبای فرهنگی و مذهبی قرار می گیرد.
بایسته های تبلیغ دین در شبکه های اجتماعی
قطعاً طلاب برای ورود به فضای مجازی باید از تخصص لازم برخوردار باشند و با علم روان شناسی و هنر ارتباط آشنا بوده تا بتوانند با مخاطب ارتباط تأثیرگذاری برقرار کنند و در نهایت دین را متناسب با نیاز مخاطب به او منتقل نمایند. در این صورت است که می توان از فضای مجازی برای تحقق این امر بهره مند شد تا شاهد تبلیغ دین در گستره جهانی باشیم.
اما در این حیطه چند نکته مهم به نظر می رسد:
1) تبلیغ دین در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی به مثابه راه رفتن روی لبه تیغ است، اگر طلابی که در این عرصه فعالیت می کنند با نحوه تبلیغ مجازی و پاسخ متقن و منطقی به شبهات آشنایی کافی نداشته باشند، چه بسا همین تبلیغ، آسیب های جدی را به دنبال داشته باشد.
2) داشتن سواد رسانه ای مورد نیاز؛ به گونه ای که مخاطب آموزش ببیند که در برابر پیام های منفی تصویر مقاومت کرده، اثرات ناخودآگاه تصویر را حذف کند و برخورد گزینشی و مثبت از پیام توزیع شده را دریافت نماید.
3) طلاب فعال در فضای مجازی باید برای جذب جوانان، دست به ابتکارات و خلاقیت هایی بزنند تا علاوه بر مخاطبان خاص، بتوانند جوانانی را هم که کمی از این فضا دور هستند، به این گروه ها پیوند دهند.
منبع: بروشور پیام مشاور حوزه، شماره هشتم، معاونت فرهنگی تبلیغی حوزه علمیه خراسان